اگر اغراق نباشد جاده اسالم به خلخال يكي از زيباترين و ديدني ترين جاده‌هاي كشورمان است. اين مسير كم نظير به طول 67 كيلومتر از شهر اسالم در استان گيلان شروع شده و پس از گذشتن از چندين اكوتون از قبيل شاليزار، دشت، جنگل، مرتع و كوهستان از گردنه الماس كه بلندترين نقطه مسير است گذر مي‌كند و سپس در شيبي تند و كوهستاني و نسبتا خشك، به شهر زيباي خلخال در استان اردبيل منتهي مي‌شود. جداي از مسير اصلي و متداول آن، جاده اي خاكي و ناهموار نيز از ميان جنگل‌هاي عظيم و بكر منطقه ناو، مي‌گذرد و از شهر اندبيل در شمال شرق خلخال سر در مي‌آورد. البته قسمت انتهايي اين مسير در ماههاي پرباران و سرد سال، كاملا بسته شده و امكان رفت و آمد در آن مهيا نيست. مسير ناو با زيباييهاي ناب و طبيعتي حيرت انگيز در گوشه گوشه خود قصه‌اي شگفت از همزيستي انسان و طبيعت را بيان مي‌كند.
از اسالم به سمت خلخال كه مي‌رويد اولين روستاي بزرگ بين راه خرجگيل نام دارد. دهستان خرجگیل به مرکزیت روستای خرجگیل پایین، از حدود 38 روستا تشكيل شده است كه هر كدام زيباييهاي خاص خود را دارند. ناوپایین، ناو بالا، کشاور، یاری محله، دراز محله، آسیاب شم، خرجگیل پایین، لوابن، پرده گوشه، لاکاتشن، گیلانده، چواژیه، دریابن، ورگه دره، لرزده، گیجو، کوره رود، لمیر و دوخاله کوه از جمله اين مناطق هستند كه تعدادي از آنها در مسير جاده اسالم به خلخال و تعداد ديگري نيز در مسيرهاي فرعي و زيباي منطقه واقع شده اند.
حدود 10 كيلومتر بعد از روستاي خرجگيل و در سمت راست جاده، تابلويي با عنوان نهالستان پيرسون، ابتداي يك جاده فرعي است كه به ناو و جنگل‌هاي بي نظير كله‌كله منتهي مي‌شود. در ابتداي اين جاده پاسگاه محيط باني جهت حفاظت از منابع جنگلي تعبيه شده و جاده در كنار يك رودخانه زيبا به نام ناورود و جنگلي ساكت و پر رمز و راز به راه خود ادامه مي‌دهد. پوشش كف جنگل از انواع سرخسها و آقطي و انواع قارچهاي زيبا و سمي‌تشكيل شده و درختان بلند و زيباي جنگلي از جمله راش، فضاي آسمان را پوشانده اند. پس از گذشتن از روستاها و محل‌هاي دريابا، خليام، سوالسه و چراخوني به روستاي زيباي ناو مي‌رسيم. اين روستا در دره‌اي سرسبز در كنار ناورود واقع شده و به قسمت سايه‌دوست و جنگلي شمال آن نسا، و به قسمت آفتابگير و مراتع آن دره خرم مي‌گفتند. جنگل‌هاي بكر و بي نظير كله‌كله از مهمترين مناطق اين روستا محسوب مي‌شود كه افسانه‌ها و باورهاي مختلفي در مورد عجايب اين جنگل در بين اهالي وجود دارد. در ادامه مسير جاده با پيچ‌هاي فراوان در ميان مراتع سرسبز و كلبه‌هاي كوهستاني اوج مي‌گيرد و به جنگل‌هاي كوتاه بلوط منتهي مي‌شود و پس از پشت سر گذاشتن گردنه اي ناهموار و شيبي تند، در انتها به خلخال منتهي مي‌شود. مسير اسالم، ناو، خلخال در اكثر مواقع از مه پوشيده شده و عبور از آن با فقط با اتومبيل‌هاي كمكدار و شاسي بلند امكان پذير است.
مسير اصلي اسالم به خلخال از گردنه الماس و راهدارخانه آن مي گذرد. محل‌هاي زيبايي چون ورگه دره، لرزده و امانگاه از زيباترين محل هايي هستند كه خاطره اشان در ذهن باقي مي ماند. فقط بايد كمي خوش شانس باشيد تا گرفتار مه شديد و يا مشكلات اقليمي ديگر نشويد. درختان تنومند جنگلي با قارچهاي بزرگي كه بر تنه اشان روييده از جلوه هايي است كه نمي شود ساده از كنارشان گذشت. دقايقي توقف در كنار اين همه زيبايي قدرت بي بديل پروردگار را يادآورمان مي شود. فقط يك اصل را هرگز فراموش نكنيم كه در طبيعت تا حد ممكن اثري از خود بر جاي نگذاريم. لذت ببريم و اين لذت را براي آيندگان نيز پايدار نگه داريم.
مجید اسکندری
.w_748,h_90,r_k.JPG)
