درفك را پارك ملی كنید

درفک را آشیانه عقاب معنی کرد ه اند عقابي پرشكوه که بالهای بلند خویش را بر روی مراتع، كوهپايه ها و صدها روستاي کوچک بزرگ، گسترانده و نگاه تیزبینش را بر دشتي به وسعت شرق گیلان و ساحل زيباي كاسپين خیره کرده است.
در سايه سار وسيع بالهاي درفك تنوعی كم نظیر از انواع پوشش گیاهی و زیستگاههایی منحصر به فرد برای حیات وحش فراهم گشته که نمونه اش را در کمتر جای کشور می توان یافت. در سراسر منطقه درفك، خورگام و ديلمان به خوبی اکوتونهای پوشش گیاهی را می توان تشخیص داد، اکوتون را حد فاصل دو جامعه گیاهی ویا دو اکوسیستم متفاوت گویند که به طور شگفت انگیزی در دامنه های جنوبی و شمالی درفک تکرار می شود. پر واضح است که با تغيير هر اکوسیستم، نوع جامعه گياهي و گونه هاي گیاهی و جانوری نيز متفاوت خواهند بود و همين امر باعث تنوع کم نظیر زیستی در این منطقه شده است.
درﻓﻚ ﻧﻤﻮﻧﺔ ﺑﺎرزي از اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺟﻨﮕﻠﻲ ﻫﻴﺮﻛﺎﻧﻲ است و به عنوان منطقه ﺷﻜﺎر ﻣﻤﻨﻮع دﻳﻠﻤﺎن و درﻓﻚ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺣﺘﻲ ﻣﻌﺎدل 37899 ﻫﻜﺘﺎر در ﻧﻴﻤﺮخ ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺟﺒﺎل اﻟﺒﺮز در ﭘﺎي ﻛﻮه درﻓﻚ  در 70 ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮي ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن رﺷﺖ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ و ازﺳﺎل 1375 ﺑﺎ ﻫﺪف ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺷﻜﺎر ﺣﻴﺎت وﺣﺶ و ﺣﻔﻆ زﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺷﻜﺎر ﻣﻤﻨﻮع ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ.
اين منطقه روﻳﺸﮕﺎه ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ارزﺷﻤﻨﺪ گياهي ﻫﻤﭽﻮن ﺳﺮﺧﺪار، ﺷﻤﺸﺎد، ﮔﻴﻼس وﺣﺸﻲ، ﺷﻴﺮدار، ﺑﺎراﻧﻚ، ﻣﻠﺞ، ﻣﻤﺮز، ﺑﻠﻮط، اﻓﺮا، اﻧﺠﻴﻠﻲ، ﺗﻮﺳﻜﺎ، ﺧﺮﻣﻨﺪي و ﮔﻴﺎﻫان نادري چون ﺳﻮﺳﻦ ﭼﻠﭽﺮاغ و نوعي سرخس سپردار است. گونه هاي جانوري ﺷﺎﺧﺼﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮال، ﺷﻮﻛﺎ، ﭘﻠﻨﮓ، ﺳﻴﺎه گوش، ﺧﺮس ﻗﻬﻮه اي، ﮔﺮﺑﻪ ﺟﻨﮕﻠﻲ، گرگ، ﺷﻨﮓ، ﺳﻤﻮر ﺟﻨﮕﻠﻲ و ﻛﺒﻚ دري نيز در اين منطقه يافت مي شوند. ﺣﻀﻮر اين جانوران به خصوص گونه هايي كه در راس هرم غذايي حضور دارند، ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪة ﺳﻼﻣﺖ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ و دال ﺑﺮ ﺣﻀﻮر ﻋﻠﻔﺨﻮاران ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ. ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺷﻨﮓ و ﻗﺰل آﻻي ﺧﺎل ﻗﺮﻣﺰ در ﭼﻬﺎر رودﺧﺎﻧﺔ اﺻﻠﻲ و اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت ﻓﺮﻋﻲ آﻧﻬﺎ ﮔﻮاه ﺳﻼﻣﺖ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي آﺑﻲ اﺳﺖ. از ﻣﻴﺎن ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﻛﺒﻚ دري در ارﺗﻔﺎﻋﺎت درﻓﻚ و ﻗﺮﻗﺎول در ﺷﻤﺎل و ﻏﺮب ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖاﻧﺪ. ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ﺣﻴﺎت وﺣﺶ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺒﻴﻦ ﺣﻀﻮر 26 ﭘﺴﺘﺎﻧﺪار ﺷﺎﺧﺺ و 101ﭘﺮﻧﺪه در ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺖ.
ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺟﻨﮕﻞ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ 23 ﺗﻴﭗ ﺟﻨﮕﻠﻲ و همچنين چندين ﺗﻴﭗ مرتعي، صخره اي و كشاورزي در اين منطقه شده اﺳﺖ. ﺷﻜﺎر ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﺮال و ﺷﻮﻛﺎ، ﺗﺨﺮﻳﺐ زﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺑﻜﺮ ﺑﻪ واﺳﻄﺔ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﭼﻮب و ﮔﺴﺘﺮش ساخت و ساز از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪه اين منطقه ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. 
در ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺷﻜﺎر ﻣﻤﻨﻮع درﻓﻚ ﻣﺘﺤﻤﻞ آﺳﻴﺐ ﻓﺮاوان نيازمند توجه بيشتري است. ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮع زونﻫﺎي اﻣﻦ و ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﭘﺎرك ﻣﻠﻲ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﻓﻮن، ﻓﻠﻮر و ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﺔ درفك اﺳﺖ ﻣﻌﺎدل 85 درﺻﺪ ﺳﻄﺢ ﻛﻞ ﭘﺎرك ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و به عنوان مهمترين پارك ملي كشور مطرح است (دﻫﺪار درﮔﺎﻫﻲ و ﻣﺨﺪوم، 1381) و اﻳﻦ در ﺣﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮع دو زون ﻓﻮق در ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺷﻜﺎر ﻣﻤﻨﻮع دﻳﻠﻤﺎن و درﻓﻚ حدود 78 درﺻﺪ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺖ كه نشان دهنده ارزش حفاظتي آن بوده و ﺣﺘﻲ اﻳﻦ رﻗﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮع زونﻫﺎي اﻣﻦ و ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﭘﺎرك ﻣﻠﻲ ﻛﻮﻳﺮ ﻛﻪ ﻣﻌﺎدل 49 درﺻﺪ ﺳﻄﺢ ﻛﻞ آن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ (دﻫﺪار درﮔﺎﻫﻲ و ﻣﺨﺪوم، 1382) ﺑه ﻤﺮاﺗﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ. با توجه به جميع جهات و سرعت تخریبی که در تمامي این عرصه ارزشمند طبیعی به چشم می خورد، نام منطقه شکار ممنوع به هیچ وجه نمی تواند حافظ ارزش های آن باشد و لزوم ارتقاء هرچه زودتر این منطقه به پارک ملي درفک به خوبی احساس می شود.
مجيد اسكندري
چاپ شده در مجله جهانگردان شماره 24، بهمن 1390