كياسر، مرواريدي در صدف

گوشه گوشه طبيعت ايران سرشار از زيباييهاي بكر و ناب و ناشناخته است. اين بار برای ملاقات با طبیعت زیبای کیاسر کوله بارمان را بستیم و براه افتادیم، هدف اصلي از اين سفر ديدار از دو  دریاچه زیبایی است که در دل جنگل آرمیده اند "دریاچه چورت و دریاچه الندان". برای سفر به کیاسر از دو راه می توان به آن دسترسی داشت یکی از جاده فیروزکوه- ساری به کیاسر و دیگری جاده فیروزکوه قبل از پل سفید، مسیر سنگده به کیاسر که جاده ایی پرپیچ و خم و جنگلي می باشد.
ما دومین مسیر را انتخاب کردیم تا از طبیعت زیبای منطقه بیشتر لذت ببریم. جاده ای پیچ در پیچ و سراشیبی که در اطراف جاده روستاهای بسیاری پراکنده هستند. بعد از عبور از چند روستای کوچک و همینطور چندین امامزاده به شیرین رود رسیدیم که سد کم آبی قبل از روستای مجی بر این رود قرار گرفته است، مسیرمان را ادامه دادیم و هر از گاهی هم برای لذت بردن از مناظر زیبا پیاده می شدیم و این لحظات را به ثبت می رساندیم. بعد از طي حدود 80 كيلومتر از پل سفيد و گذشتن از روستاهاي لمرز، سنگده، تلاوك، پركوه، و افراچال و گذشتن از سد سلیمان تنگه و روستاهای لارما، مرزداران، تاکام و ورند به جاده اصلي ساري به كياسر مي رسيم و از آنجا هم  بعد از طي حدود 35 كيلومتر به دوراهي روستاي چورت مي رسيم كه در سمت شمال جاده كياسر به ساري واقع شده است. دریاچه چورت اولین مکانی است که به دیدن آن می رویم.
برای رسیدن به دریاچه چورت باید از جاده اصلی از سمت شمال خارج می شدیم و حدود 15 کیلومتر مسیر فرعی را طی می کردیم تا به روستای چورت برسیم، جاده در ابتدا حدود 5 کیلومتر آسفالت شده و مابقی (10کیلومتر) مسیر خاکی و بسیار ناهموار بود. اين جاده، جاده ای است جنگلی پر از درختانی بلند همچون مازو، بلوط، نارون، لور، انجیر وحشی،راش و... که هر کدام از این درختان به طریقی به استقبال ما آمده بودند و با حرکت برگ هایشان خوش آمد می گفتند، لازم به ذکر است که این منطقه زیبا توسط جنگلبانی به شدت محافظت می شود.
بعد از اینکه چند روستا را پست سر گذاشتیم و کلی پرس و جو از اهالی روستاها بالاخره به روستای چورت رسیدیم، زمانی که وارد شدیم آسمان ابری بود و باران کم کم شروع به باریدن کرد. با اوضاع هوا و بد بودن جاده خاکی از هر شخصی مسیر دریاچه را می پرسیدیم همه به اتفاق می گفتند که شما با این ماشین نمی توانید و حتما باید با نیسان به سمت دریاچه بروید!!! راه پر پیچ و خم است و بدون تابلوی راهنما، و باید یک نفر راه بلد و راهنما همراه شما باشد. در این جور مسائل کلاً ما تا ته راه را نرویم که دست بردار نیستیم!! و چون از ماشین خود هم خبر داشتیم و در خیلی از سفرها با این مسایل روبرو شده بودیم پس به راهمان ادامه دادیم.
از روستای چورت تا دریاچه حدود 10 کیلومتر را باید طی می کردیم پس طبق آدرس به مسیرمان ادامه دادیم، در اوایل مسیر بیرون از روستا بین یک دو راهی مانده بودیم که حضور يك مرد جوان موتور سوار ناجي ما شد و با دیدن ما و اوضاع و احوال هوا که شدت باران هم بیشتر می شد به ما گفت که پشت سرش حرکت کنیم و با احتیاط فراوان ادامه مسير داديم (جاده بسیار ناهموار و پر از گودال و چاله بود که با بارش باران هم تمام خاک های جاده به گل تبدیل شده بودند).
پشت موتور حرکت کردیم تا جایی که داخل جنگل شدیم و در همان اوایل جنگل از ماشین پیاده شدیم و با راهنمای محلی مان (جوان موتور سوار) مسیر جنگل را به سمت پایین طی کردیم تا اینکه در مقابل چشمانم با منظره ای بی نظیر روبرو شدم، دریاچه ای در دل جنگل که دورتادور آن را درختهای بلند و تنومند محاصره کرده بودند، گویا درختان از این دریاچه محافظت می کردند مانند مرواریدی در دل صدف.
دریاچه چورت را خواهر خوانده دریاچه خزر می دانند و به نام دریاچه میانشه هم معروف است. این دریاچه در بخش چهاردانگه شهرستان ساری مابین ساری و کیاسر در استان مازندران و در فاصله حدود ۳۵۰ کیلومتری از تهران در جنگل‌های بسیار زیبا و بکر روستای چورت قرار دارد، وسعت دریاچه حدود ۲٫۵ هکتار است. بنا بر اطلاعاتی که در اختیار داریم این دریاچه در حدود دهه 1300 خورشیدی بر اثر زمین لرزه و رانش زمین و بدنبال آن بسته شدن مسیر آب چشمه ای که در کنار دریاچه قرار دارد، بوجود آمده است. دریاچه در شکاف دره‌ای پرشیب قرار گرفته، شکل هندسی آن بیضی و عمق آن بسته به میزان بارش‌های فصلی تغییر میکند.
آرامشی که حتی در باورم هم نمی گنجید، صدای ریزش باران بر روی دریاچه، صدای لرزش برگها، صدای شرشر باران و آب از لابلای جنگل، صدای برخورد کردن باران بر روی برگها، باور کردنی نبود که در دل و اعماق یک جنگل چنین دریاچه ای زیبا آرمیده باشد.
زمانی که به دریاچه رسیدیم آقای راهنما از ما خداحافظی کرد و تذکر داد که چون هوا بارندگی است و هر لحظه هم بر شدت باران می افزاید بهتر است زودتر برگردید زیرا جاده گلی تر می شود و رانندگی هم مشکلتر. پس از رفتن ایشان حدود یک ساعتی در کنار دریاچه بودیم جز ما چند نفر هیچ شخص دیگری در آنجا نبود و ما هم هرکدام به نحوی از این منظره نقاشی شده لذت می بردیم، هر لحظه با دیدن این تابلوی زیبا روحمان جانی تازه به خود می گرفت و سرشار از انرژی می شد. آسمان همچنان می بارید و ما هر کدام به نحوی مشغول انجام کاری، یکی از دریاچه عکس می گرفت و دیگری از درختان جنگل و شاخ و برگ هایشان یکی هم از حشرات و جانوران منطقه، یکی کنار آب نشسته بود و به صدای باران گوش می داد و دیگری هم فقط نظاره گر این طبیعت زیبا و بکر بود و آنرا در حافظه خود ثبت می کرد، هیچ حرف و صحبتی بین ما رد و بدل نمی شد و همه در سکوت بودند در همین حین یکی از دوستان گفت كه چرا اصلاً به برگشت فکر نمی کنیم؟. باید برویم و هر چه دیرتر حرکت کنیم رانندگی در این جاده بسیار دشوار می شود پس براه افتادیم و سوار ماشین شدیم، بارش باران باعث لیز شدن زمین شده بود و با گل شدن جاده ماشین به سختی حرکت می کرد و کنترل آن نیز مشکل تر بود.
بالاخره به جاده رسیدیم و به راهمان ادامه دادیم تا جاییکه بر سر یک دو راهی قرار گرفتیم همان موقع یک جنگلبان را دیدیم و برای رسیدن به جاده اصلی ساری- کیاسر مسیر بهتری پیشنهاد داد، با انتخاب این مسیر دیگر لازم نبود از روستاهای چورت، صلاح، ورنام علیا، هیلمند و ... عبور کنیم، این مسیر یک مسیر کاملاً جنگلی است و از بالاي روستاي چورت مي گذرد و اولین روستایی که در این راه دیده می شود روستای ورناجم است و بعد از آن هم به راحتی به جاده اصلی رسیدیم. بعد از رسیدن به جاده اصلی به سمت کیاسر حرکت کردیم، هرچه به کیاسر نزدیک می شدیم از شدت باران کاسته می شد و هوا هم سردتر، غروب به شهر کیاسر رسیدیم و شب را در یکی از ویلاباغ هاي كرايه اي شهر سپری کردیم.
صبح روز بعد راهي ديگر درياچه هدفمان درياچه الندان شديم. فاصلهٔ تقریبی این دریاچه از شهر ساری ۷۰ کیلومتر و در 5 كيلومتري شمال غربي کیاسر و در ارتفاع ۱۳۰۰ متری از  سطح دریا واقع می‌باشد. مسير فرعي روستاي الندان از سمت جنوب جاده اصلي كياسر به ساري جدا مي شود. در حاشیه جاده باغ ها و جالیزارهایی دیده می شدند که کشاورزان در کنار جالیزارها محصولات خود را به فروش می رسانیدند و نیسان ها که در حال بار زدن بودند. بعد از عبور از باغ ها وارد جنگلی شدیم که دریاچه الندان در آن قرار گرفته بود. مسیر دستیابی به دریاچه برعکس مسیر دریاچه چورت بسیار راحت است و به آسانی می توان به آن دسترسی پیدا کرد و حتی در بین مسیر هم تابلوی راهنما دریاچه دیده می شد.
دریاچهٔ الندان که به آن "دریاچهٔ پلهٔ ازنی" هم گفته ‌می‌شود در نزديكي روستای الندان بخش چهاردانگۀ شهرستان ساری قرار گرفته است و مساحتش ۱۷ هکتار می باشد که در زمان های بارندگی مساحت آن به ۳۰ هکتار می‌رسد. آب این دریاچه فقط از طریق نزولات آسمانی تامین می‌شود و هیچ رودخانه‌ای به سمت آن جریان ندارد. در واقع نحوهٔ قرارگیری و نوع خاک آن باعث شده در اثر بارش اندکی، همهٔ آب‌های حاصل از بارش (باران یا برف) به سمت آن جریان پیدا کند و نفود ناپذیری خاک دریاچه، میزان ماندگاری آب را در این دریاچه افزایش می‌دهد. در پائیز درختچه‌های ازگیل و ولیک و تلکا محصول می‌دهند. در فصل زمستان محل سکونت اردک‌های وحشی می‌باشد و سال‌های اخیر با رهاسازی ماهی در این دریاچه کاربردهای آن افزایش پیدا کرده است. اطراف دریاچه را سراسر جنگل‌ فرا گرفته که در بهار رویشگاه گل بنفشه و الزی (پیازچهٔ وحشی) و گونه‌های سبزی‌های خوش رایحه و دارويی می‌باشد، درختانی از قبیل راش، ممرز، بلوط، ملچ و نمدار در حاشیه دریاچه دیده می شوند. کنار دریاچه مملو از افرادی بود که برای تفریح و گذراندن اوقات فراغتشان دل به طببعت زیبای این مکان سپرده بودند. آسمان کاملاً آبی بود و خورشید در آن خودنمایی می کرد، دریاچه و خورشید مهربان پذیرای افرادی بودند که در این منطقه زیبا مهمان بودند و لذت می بردند، قایقهایی هم داخل دریاچه بود و قایقرانان مسافران را سوار بر قایق به دل دریاچه می بردند. دنيايي وهم انگيز و روزي فراموش نشدني در كنار درياچه الندان. بعد از دیدن دریاچه و مناظر اطراف آن و یک استراحت کوچک به سمت کیاسر برگشتیم و اطراق كرديم.
روز سوم تصمیم گرفتیم از مسیر جاده كياسر به دامغان به سمت تهران برگردیم و در میان راه هم از چشمه های باداب سورت دیدن کنیم. برای رسیدن به باداب سورت باید از جاده اصلی کیاسر- سمنان جدا می شدیم، مسير فرعي چشمه باداب سورت حدودا در 35 كيلومتري جاده كياسر به دامغان واقع شده و بعد از طی کردن مسیری حدود 11 کیلومتر در جاده فرعی به روستایی به نام کوات رسیدیم. اين روستا یکی از روستاهای کهن در دهستان پشتکوه از توابع بخش چهاردانگه شهر ساری محسوب می شود. در این روستا یکی از امامزاده های معروف منطقه چهاردانگه به نام حسن ابو محمد شمس الدین آرمیده است. مقبره اين امامزاده در زمان قاجار توسط شخصي به نام علی اصغر‌خان اتابك كه مادر آن از اهالي اين روستا بود‌ه، احداث شده است. اين امامزاده از نوادگان امام موسي كاظم (ع) است كه از 11 نسل به اين امام برمي‌گردد و به نام حسن ابومحمد شمس‌الدين معروف می باشد. اهالی منطقه در زمان خشکسالی و بارش کم باران برای بهره مند شدن از نعمت باران به این امامزاده می آیند و دعای طلب باران را می خوانند.
طبق گفته های اهالی روستا، حفاران غیرمجاز با حفاری و تخریب مقبره امامزاده شمس الدین استخوان های امامزاده مدفون شده را بیرون کشیده بودند که این حفاری با هوشیاری یکی از اهالی روستا ناکام ماند و با کمک اهالی روستای کوات و برگزاری نماز میت دوباره این امامزاده تدفین شدند. امامزاده حسن ابومحمد شمس الدین روستای کوات در تاریخ سوم دی ماه سال 1385 به عنوان اثر ملی ایران به ثبت رسیده است. وارد امامزاده شدیم هیچ کس در این مکان به چشم نمی خورد، امامزاده دارای دو قسمت بود که در قسمت جلویی پنج قبر وجود داشت قبر سید حسن ابو محمد شمس الدین و چهار قبر از یاران امامزاده که در پایین قبر سید قرار گرفته بودند، قسمت پشتی هم مکانی برای نماز و دعا خواندن بود، در قسمت جلویی راه پله ای به صورت نیم دایره قرار دارد که به پشت بام  منتهی می شد، بعد از زیارت امامزاده درب را بستیم و به راهمان ادامه دادیم.
بعد از گذشتن از كنار روستاهاي مالخواست و اورست وارد جاده ناهمواري شديم كه حدود 15 كيلومتر طول داشت و ما به سمت چشمه راهنمايي مي كرد. در پایین چشمه های باداب سورت دو راه برای رسیدن به چشمه ها وجود دارد یکی که باید از ماشین پیاده می شدیم و تا بالا پیاده روی می کردیم و راه دیگر اینکه با ماشین از جاده ای خاکی و بسیار ناهموار بالا می رفتیم که در این مسیر نیسان هایی بازدیدکنندگان را به سمت بالا می بردند. البته ناگفته نماند که بردن وسایل نقلیه تا نزدیکی محوطه چشمه ها کاری بس اشتباه است و اینکار سبب تخریب شدن منطقه زیبای چشمه ها می شود.
باداب سورت چشمه پلکانی تراورتنی (نوعی سنگ آهک متخلخل است که از دسته سنگ های تزیینی به شمار می‌رود) بی نظیر در ایران و کم نظیر در جهان است. این چشمه در سال 1387 پس از کوه دماوند به عنوان دومین میراث طبیعی ایران توسط سازمان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. ثبت جهانی باداب سورت پس از پاموک کاله در ترکیه، به عنوان دومین چشمهٔ آب شور جهان شناخته شده است. چشمه‌ها در ارتفاع ۱۸۴۱ متری از سطح دریا جای گرفته اند، این باداب چندین چشمه با آبهای کاملاً متفاوت از لحاظ رنگ، بو، مزه و حجم را داراست. اولی چشمه ای که بزرگتر است و دارای حوضچه، آب این چشمه آشامیدی نیست و بسیار خطرناک، در حالیکه آب این چشمه برای برخی بیماری های  پوستی مفید است و عده ای هم در این حوضچه شنا می کردند. چشمه دومی در سمت شمال غربی چشمه اولی قرار دارد و بالاتر از آن، دارای آبی گازدار و ترش مزه است، در اطراف چشمه کمی رسوب آهن نیز دیده می شود، آب این چشمه آشامیدنی است و برای معده درد و دستگاه گوارشی هم مفید.
جریان آبهای رسوبی و معدنی این چشمه‌ها طی سالیان مدید، در شیب پایینی دست کوهستانی خود، باعث بوجود آمدن چندین طبقه و ده‌ها حوضچهٔ پلکانی بسیار زیبا به رنگ‌های قرمز،نارنجی و زرد در اندازه‌های مختلف شده‌ است. این طبقات و حوضچه‌ها در واقع جاذبهٔ اصلی و ویژگی منحصر به فرد چشمه‌های باداب سورت است.
نظیر این باداب در دنیا انگشت شمار است. از معدود چشمه هاي اينچنيني دنيا مي توان به چشمه پاموک کاله ترکیه، چشمه باداب سورت ایران، ایوانهای مطبق سفید و صورتی در نیوزیلند، چشمه بایشوایتای در چین، باگنی سان فلیپو در ایتالیا، منطقه سنگ زرد در ایالات متحده آمریکا و چشمه هیرو ال آگورا در مکزیک اشاره كرد
بعد از ديداري خاطره انگيز با شگفتي طبيعت ايران چشمه باداب سورت و عكاسي و كنكاش در طبيعت اطراف آن به سمت مقصدمان تهران راهي شديم. به راستي كه شگفتي هاي طبيعت ايران آن هم در اين منطقه كوچك همه ما را مبهوت كرده بود. خداوند زیبا را باید شاکر بود به خاطر این همه زیبایی و نعمات بیکرانش و فقط اوست که هر کاری را بخواهد انجام می دهد فقط کافیست اراده کند. در این زمان است که ما انسانها و مخلوقاتش فقط بیننده و متحير زیباییهای خلقت می شویم و گاهی هم ناخواسته مخرب آن!!
بیائید قدرشناس اين نعمات باشيم و در حفظ آن کوشاتر.
گر نخواهد بر نیاید یک گیاه        جمله باشد خشک و بی آب و تباه
گر نباشد یک گیاه و یک ثمر        کی تواند زندگی کرد این بشر
این همه نعمت ببین و شکر کن    نی که چشم خود ببند و ذکر کن