چشمه بادآب سورت، موهبتی طلایی

چشمه بی‌نظیر باداب سورت، یکی از شگفت انگیزترین جلوه های طبیعی ایران است که از دامنه کوه سورت در نزديكي روستاي ارست (Orest) در جنوب مازندران جاری است و در مسیر خود هزاران حوضچه و طبقات رنگارنگ را در سطحی به وسعت سه هکتار ایجاد کرده که زیبایی آن خارج از وصف است. هر کدام از حوضچه ها در رنگ های نارنجی، زرد و قرمز با دیواره هایی بسیار ظریف و با نظمی شگرف به دست معمار هستی طراحی شده اند. شاهکاری مثال زدنی که در کنار مناظر طبيعي جنگلي و کوهستاني پيرامونش، چشم هر بیننده ای را خیره می کند.
بهترين مسير دسترسي به اين منطقه از تهران، سمنان، شهميرزاد، فولاد محله، جاده كياسر و پمپ بنزين حاجي باجان و تلماتره است. طول اين مسير از سمنان حدود 130 كيلومتر است. براي دسترسي به اين منطقه از دو طريق ديگر هم مي‌توان راهيابي كرد. مسير ديگر از شهرستان ساري، منطقه دودانگه در جنوب ساري، كياسر و تلماتره است كه طول اين مسير از ساري 100 كيلومتر است. از سمت دامغان نيز پس از گذشتن از منطقه تاريخي چشمه‌علي مي توان به سمت جاده كياسر راهيابي كرد. از دامغان تا تلماتره نيز حدود 85 كيلومتر مي باشد. در نزديكي روستاي تلماتره و در كنار پمپ بنزين حاجی‌باجان جاده اي فرعي به طول تقریبی 20 کیلومتر جدا می شود که پس از گذشتن از روستاهای زیبای پشرت، کوات و قلعه سر به روستاهای مالخواست و ارست منتهی می شود. از نزدیکی روستای ارست نیز مسیری ناهموار در کنار رودخانه ای کم آب شما را به سمت جلوه ای کم نظیر از طبیعت ایران می برد. شاید برای مسافرانی که برای اولین بار از این منطقه دیدن می کنند، طولانی و ناهموار بودن مسیر چندان خوشایند نباشد ولی با دیدن شکوه چشمه های بادآب سورت آنچنان شگفت زده می شوند که خستگی راه به یکباره از تنشان بیرون می رود. 
سورت نام کوهی زیباست که وجود چشمه بادآب سورت دامنه های پایین آن را به صورت پلکانی رنگارنگ و طبقاتی درآورده است. جریان آب های رسوبی و معدنی این چشمه طی هزاران سال، در شیب پایین دست کوهستانی خود، صدها طبقه و ده ها حوضچه بسیار زیبا به رنگ های نارنجی، زرد و قرمز و طلايي در اندازه های مختلف پدید آورده اند. در دامنه های این کوه، دو چشمه معدنی وجود دارد که از لحاظ رنگ، بو، مزه و حجم آب کاملا متفاوتند. چشمه پر آبتر دارای آبی شور و استخری با قطر حدود 15 متر و عمقی بسیار زیاد است. چشمه دوم که در بالادست و شمال غربی این چشمه قرار دارد، بسیار کوچکتر بوده و آب آن ترش مزه و به رنگ قرمز و نارنجی است. اگرچه از دیرباز افراد بومی روستاهای مجاور به خواص درمانی این چشمه ها اعتقاد داشتند و از آن برای درمان امراض پوستی و درد کمر، استفاده می کردند ولی به نظر می رسد در حال حاضر با توجه به ارزش ملی این اثر طبیعی، حفظ و حراست از این پدیده بی نظیر، نیاز به اهتمام بیشتری دارد و هر نوع استفاده مصرفی از این موهبت خدادادی باعث خدشه دار شده آن می شود و چنانچه گزارش ها نشان می دهد در سال های اخیر از میزان آب آن کم شده است. يكي از نكات جالب توجه در مورد اين چشمه‌ها اين است كه با توجه به برودت شديد هوا در اكثر ماههاي سال بخصوص زمستان‌ها، اين چشمه‌ها به دليل شوري و وجود رسوبات متعدد، به هيچ عنوان يخ نمي زنند و هميشه در سطوح رنگين خود جريان دارند.
نظیر این چشمه در هیچ نقطه دیگر ایران گزارش نشده ولی در کشور ترکیه مشابه این چشمه ها با نام پاموکاله به صورت رسوبات سفید رنگ آهکی وجود دارد که نسبت به چشمه های باد آب سورت خواص درمانی و وسعت کمتری دارد و در زبان محلی به آن قلعه سفید یا قصر سفید می گویند که البته به علت اینکه منطقه آزاد گردشگری است و حمایت های زیادی از آن شده است، گردشگران زیادی را جذب خود کرده است. 
از نظر زمين شناسي، چشمه باداب سورت از نوع ژئوپارک محسوب شده و همزمان با آخرین چین خوردگی البرز در پلیوستوسن و پلیوسن در دوران چهارم زمین شناسی شکل گرفته است. این چشمه در ارتفاع 1841 متری از سطح دریا واقع شده و از جهت شمال ارتفاعات و تپه های پوشیده از جنگل های سوزنی برگ، از جهت جنوب دره ای زیبا با رودخانه ای فصلی و از جهت شرق ارتفاعات پوشیده از گیاهان بوته ای و درختچه ای و از جهت غرب معدن سنگ های تزئینی احاطه کرده است. اطراف چشمه نیز پوشیده از درختچه های زرشک وحشی و در ارتفاعات بالاتر پوشیده از جنگل های سوزنی برگ است. گزارشهاي جديد نشان مي دهد كه اگر چشمه های باداب سورت را پیاده به سمت شمال طی مسیر کنید به چشمه هايي قديمي تر و خشك شده می رسید که آثار بسیار زیبایی از آن باقی مانده است. پر واضح است كه اگر این چشمه‌ها جوشان بودند بدون شک جزو عجایب اين منطقه به شمار می‌رفتند.
مجموعه زيبا و ديدني چشمه هاي آب معدني باداب سورت با اقدامات و پیگیری‌های انجام شده توسط كوهنوردان مشتاق، اهالي منطقه و مديريت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مازندران به عنوان يك اثر طبيعي- ملي در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسيده است و با توجه به ارزش معنوی آن، لزوم توجه بيشتر به زيرساختار هاي فرهنگي، گردشگري و رفاهي در اين منطقه احساس مي‌شود. عدم تخريب و استفاده غيرمجاز از محوطه اين اثر ملي، به بهانه هاي معدن‌كاوي و آب درماني و غيره و مديريتي جامع و كامل مي‌تواند چشمه‌هاي شگفت انگيز باداب سورت را به يكي از قطب‌هاي گردشگري جهاني مبدل كند.

مجید اسکندری