خورگام و بره‌سر، بهشت طبیعت ايران

خورگام يكي از بخش‌هاي شمالي شهرستان رودبار است كه در فاصله 40 كيلومتري شمال شرق اين شهرستان و 270 كيلومتري غرب تهران واقع شده و تركيب مناظر طببعي آن چون كوه، جنگل، رود، مرتع، چمنزار و كشتزار به واقع حيرت انگيز و براي هر گردشگري جذاب است. تمامي‌مسير تهران تا رودبار به جز مسير كوتاهي از آن، بزرگراه بوده و از شهرستان قزوين، لوشان و منجيل مي‌گذرد. از خورگام و مركز آن يعني شهر بره‌سر مي‌توان به ديلمان و سياهكل، داماش و جيرنده و همچنين قله زيباي درفك راهيابي كرد.
 از تونل منجيل كه مي‌گذريد، طبيعت چهره عوض مي‌كند. رودخانه زيباي سفيدرود يا قزل اوزن كه طولاني ترين رودخانه ايران است شما را همراه مي‌شود تا دو راهي توتكابن. از اينجا بايد از بزرگراه قزوين-رشت و از رودخانه سفيدرود خداحافظي كنيد و پاي در دامنه هاي حيرت انگيز ديار درفك Dorfak و خورگام بگذاريد. درفک كه از کلمه دالفک یعنی آشیانه عقاب منشا گرفته شده است، با چهره اي سبز و لبخندي بشاش به هر تازه واردي خوش آمد مي‌گويد. اين كوه زيبا دومين قله مرتفع و بام جنوبي استان گيلان محسوب مي‌شود و شواهدي دال بر آتشفشان بودن اين كوه عنوان شده است. 
بر خلاف برخی انسانها و مكانها که فقط از دور زیبا هستند، کوه پر غرور و باشكوه درفك، شگفتی ها و زیباییهای طبیعت خود را تنها به کسانی نشان می دهد که با اشتیاق پای در دامن دلنشینش بگذارند و به او نزدیک شوند. قله درفک و مسیر دسترسی به آن، نمایشگر اوج هنرمندی خالق هستی است که با دقت و وسواس، گره های زیبای خلقت را بر دامان طبیعت نگاشته است. همچنان كه محو زيبايي درفك و دامنه هاي آن هستيد، از كنار شاليزارهاي زيبا با مردماني سختگوش و تپه هايي كه با هنرمندي خاصي پازل بندي شده مي‌گذريد. درختان و درختچه هاي رنگارنگ تپه هاي اطراف را حصارهاي كوچكي بسته اند. انگار كه در ميان تپه‌ها چند ضلعي هاي سبز رنگي مي‌بينيد كه هر كدام حاشيه هاي پر رنگي دارند. براستي كه مناظر اطراف همانند تابلوهاي نقاشي زيبايند. 
هر چه بيشتر در جاده هاي پيچ در پيچ منطقه به جلو مي‌رويد، بيشتر مبهوت مي‌شويد. روستاها يكي از يكي زيباتر و دامنه ها يكي از يكي جذاب تر. اينجا از نظر تقسيمات جغرافيايي جزو بخش خورگام است. بخش خورگام یکی از بخش ‌های شهرستان رودبار در استان گیلان است كه از حدود 44 روستا تشكيل شده و داراي آب و هواي معتدل کوهستاني و بسيار مطبوع مي‌باشد که هر يک از فصل هاي آن زيبايي هاي خاص خود را دارند. خورگام به معناي جاي پاي خورشيد يا شهرخورشيد است و همانطور که از نامش پيداست، طلوع آفتاب آن بسيار زيباست و به سحرگاهان آن زيبايي جادويي مي‌بخشد. روايت است كه حاکمان گذشته در سراهاي خود برجهاي ويژه‌اي مي‌ساختند تا بتوانند آفتاب خيزهاي صبحدمان اين ديار را ببينند. 
بره سر شهر كوچكي است كه مركزيت بخش خورگام را بر عهده دارد. اطراف اين شهر زيبا از مراتع سرسبز و جنگلهاي راش پر شده است. از بالاي بره سر كه به اطراف نظاره مي‌كني روستاهاي كوچك و بزرگ، همچون كودكاني بازيگوش بر دامان سبز دامنه هاي اطراف در حال جنب و جوش و نشاط هستند. روستاها و محل‌هاي زيبايي مانند پشته، دوسالده، اسپهبدان، پس طالكوه، سيبن، شاه شهيدان، طالكوه، شینه چاک، پلنگ کوه، یالس تپه، بربن، میانه سو، ویستان، نورالعرش، گیاش، گردويشه، نورالعرش، چيچال، سياه‌دشتبن، ناوه، اسطلخ‌كوه، چلوانسرا، دنبالده، سه پستانك، صيقلده، قوشه لانه، كرف‌چال، كشكش، گرزنه چاك، مگس خاني، ناش، سنگ سرك، اسيابرك، چهش، گلنكش، گوفل، نوده، برارود، جلالده، شيركده، لياول سفلي، لياول عليا، ماشميان، ويشان و حشمت‌آباد از مهمترين روستاهاي بخش خورگام هستند كه هر كدام تابلويي كم نظير از زيباييهاي طبيعت محسوب مي‌شوند و از سفره پرنعمت اين ناحيه بهره مي‌برند. گله‌هاي رها شده، گاوهاي خوش رنگ، اسبهاي نيمه وحشي و رمه هاي پرتعداد، در ميان تپه هاي اطراف به وفور ديده مي‌شوند.  لازم به ذكر است كه اگر بهره برداري اصولي از مراتع صورت گيرد و بهره كشي متوقف شود. چيزي از دامان طبيعت پاك نمي‌شود كه  هيچ، بر غناي آن هم افزوده مي‌شود. به تجربه ثابت شده است كه جوامع محلي و بومي در نابودي طبيعت هيچ سهمي‌ندارند و نوعي ارتباط همزيستي با محيط خود برقرار كرده اند و در حفظ و حراست از طبيعت اطراف خويش كوشا هستند، زيرا خود به خوبي ارزش اين سفره بي‌منت را مي‌دانند.
استخر طبيعي و بسيار زيباي ويستان در دو كيلومتري شمال بره‌سر، با وسعت حدود 3 هكتار يكي از مكانهاي زيباي شهر بره‌سر است كه قسمتي از آب آشاميدني اين شهر را نيز تامين مي‌كند. صداي مداوم و مستانه قورباغه‌ها و بازي زيباي ماهيهاي كوچك همراه با رقص گياهان كنار آبزي در كنار جلوه‌هاي كم‌نظيري از جنگل و مرتع و انعكاس شگفت‌انگيز رنگ‌ها و نقش‌ها در آب استخر، مي‌تواند از به ياد ماندني ترين خاطرات سفرهاي يك گردشگر باشد به شرطي كه چنان آهسته و مهربان به اين همه زيبايي نزديك شود كه لطمه‌اي به آن وارد نشده و در كنار آن با خريد مايحتاج روزانه و صنايع دستي، به رونق جوامع محلي كمك كند تا قدر داشته‌هاي خويش را بيشتر بدانند و به گردشگران به چشم يك ميهمان قدرشناس بنگرند و نه به چشم يك موجود مخرب.  
 قسمت زيادي از مساحت بخش خورگام درون منطقه حفاظت شده سياهرود رودبار واقع شده قله درفك و مناطق اطراف آن نيز جزو منطقه شكار ممنوع محسوب مي‌شوند. حيواناتي چون خرس، پلنگ، گراز، شغال، روباه، گرگ و پرندگانی همانند کبک، قمری، تیهو، بلدرچین و هدهد (شانه بسر) و انواع گونه‌هاي گياهي چون بابونه، مهر سلیمان (شقاقل)، گل چای، گل گاوزبان و صدها گونه گیاهی دیگر از تيره‌هاي مختلف در این منطقه به وفور یافت می‌‌شوند و لزوم برنامه‌ريزي كارشناسانه جهت حفظ و سيانت از ميراث طبيعي كم‌نظير اين منطقه قبل از هر گونه اقدام مخرب اقتصادي احساس مي‌شود. زمزمه احداث شتابزده تله‌كابين در اين منطقه كه اين روزها عنوان مي‌شود، مي‌تواند نقطه شروعي باشد بر پايان آرامش طبيعي صدها ساله آن.

مجید اسکندری