شگفتیهای طبیعت و تاریخ در منطقه تخت سلیمان

تجسم کنید! یک کوه میان تهی در نزدیکی دریاچه ای اسرارآمیز به عمق 110 متر! در کنار آثار تاریخی و میراث جهانی 2500 ساله!، مجموعه ای بی نظیر از شگفتی های طبیعت و تاریخ را آفریده اند که در هیچ کجای دنیا نظیر ندارد. منطقه تخت سلیمان در شمال تكاب، همه ساله پذيراي هزاران نفر از نقاط مختلف دنيا است كه از آثار باستاني و طبيعي اين شهر به خصوص میراث جهانی تخت سليمان بازديد مي‌كنند. تخت سليمان براي ساسانيان به مانند تخت جمشيد براي هخامنشيان محترم و با ارزش بوده است. 
كوه شگفت‌انگيز زندان سلیمان، كوهي توخالي با ديواره‌هايي عظيم است که از سطح زمین های مجاور خود حدود 120 متر ارتفاع دارد و در مرکز آن گودالی به عمق 80 متر وجود دارد که قطر دهانه آن بیش از 60 متر است. در دامنه این کوه آثار تاریخی مربوط به تمدن ماناها (700 سال پیش از میلاد) کشف شده است. به نظر می رسد این کوه در ابتدا به صورت چشمه ای جوشان بوده که رسوبات خود را در اطراف خود پراکنده کرده و به مانند یک آتشفشانی تبدیل گشته که از قله آن آب به پایین سرازیر می شده است و به مرور زمان آب چشمه خشک شده و کوهی چنین شگفت انگیز از آن باقی مانده است. از نکات جالب دیگر در مورد این کوه، وجود چشمه های گازدار در عمق گودال است که گفته می شود بوی مسموم کننده آن مانع از اکتشافات بیشتر شده است. در دهه 60 میلادی یک هیت آلمانی جهت مطالعه و بلررسی ساختار درونی گودال، اقدام به احداث تونلی نمودند که بعد از عملیات مجددا مسدود گشته است. لازم به ذکر است با توجه به عدم وجود امکانات نجات، و احتمال ریزش دهانه و سقوط به داخل گودال، نزدیک شدن به قله این کوه و دیوارهای آن خالی از خطر نیست. 
دریاچه اسرارآمیز تخت سلیمان نیز روایتی شگرف دارد. این دریاچه حدود 20 متر از زمینهای اطراف بالاتر است و با وجود وسعتی کم، عمقی حدود 110 متر دارد. این عمق با عمق دریاهای آزاد برابری می کند!. اگرچه در سالیان گذشته اقداماتی جهت شناسایی بیشتر این دریاچه صورت گرفته ولی هنوز هم اسرار فراوانی در عمق آن نهفته باقی مانده است. آب این دریاچه رسوبات بسیار سنگینی داشته و شنای در آن بسار خطرناک است. در دوران ساسانیان از آب این دریاچه جهت تامین آب واحدهای مسکونی آن دوره استفاده می شده و بسیار جالب است که بدانید جوی هدایت آب دریاچه به دلیل رسوبات شدید به مرور به صورت دیواری طبیعی درآمده که اب در بالای آن جریان داشته است و هنوز هم در پایین دریاچه دیده می شود. این دیواره در زبان عامه مردم بومی به سنگ اژدها معروف شده است.
میراث جهانی تخت سلیمان در کنار دریاچه تخت سلیمان در درون حصاری بیضی شکل با 38 برج و بارو و 2 دروازه بزرگ، به صورت قلعه ای عظیم بر بالای صفه ای سنگی ناشی از رسوبات دریاچه واقع شده است.در اهمیت این مکان همین بس که تخت سلیمان برای ساسانیان به همان اندازه ارزش داشته است که تخت جمشید برای هخامنشیان. به این مجموعه، آتشکده معروف آذرگشنسب كه به مدت هفت قرن نماد اقتدار آيين زرتشت بوده است، چهارطاقی باستانی، معبد منسوب به آناهیتا، آثاری از دوره اسلامی و کاخ های حکومتی ایلخانان مغول را اضافه کنید تا ارزش این میراث کم نظیر، مشخص شود. آثار تاریخی تخت سلیمان با 12 هکتار مساحت، وسیع ترین تاسیسات مذهبی و اجتماعی دوران ساسانیان است که تاکنون کشف شده است.
از دیگر جاذبه های طبیعی تخت سلیمان می توان به چمن متحرک روستای بدرلو اشاره کرد که بر روی دریاچه ای در نزدیکی روستای بدرلو شکل گرفته است. اين چمن تركيب فشرده اي است از انواع گياهان آبزي كه در سطح آب رشد كرده و جزيره اي شناور به قطر بيش از 30 متر را تشكيل داده اند ب طوري كه به آساني مي تواند يك گله گوسفند را از اين طرف درياچه به سمت ديگر آن حمل كند.
در يك كلام تركيب طبيعت و تاريخ در منطقه تخت سليمان براي هر بيننده‌اي حيرت آور خواهد بود. 
مجید اسکندری