غار شعیب جیرفت، قربانی معدن كاوی

توسعه پايداربه زبان ساده عبارت است از استفاده بهينه از منابع و ذخاير طبيعي به طوري كه باعث آسيب رساني و نابودي اين منابع نشود و آن را براي آيندگان نيز حفظ نمايد. به عبارت ديگر توجه يكسان به نيازهاي حال و آينده در هر فعاليت صنعتي و معدني به معني توسعه پايدار است. حال اگر اين توسعه و پيشرفت بدون توجه به منابع طبيعي و محيط زيست انجام شود، نه تنها توسعه اقتصادي حاصل نخواهد آمد بلكه گاهي منافع حاصله از يك فعاليت صنعتي و معدني براي جامعه را در دراز مدت، در راه جبران خسارت وارده از آن صرف خواهد نمود.  
نگاه كاوشگرانه بخش معدن كه تلاشي مستمر و پيگير در راه اعتلاي اقتصادي دارد گاهي برخي ميراث هاي طبيعي و ملي را ناديده مي گيرد و از زاويه ديد صنعتي به آنها نظاره مي كند. شايد همانگونه كه براي يك معدن سنگ مي توان يك ارزش تقريبي در نظر گرفت هيچگاه نتوان براي يك اثر طبيعي و يا تاريخي، ارزش و قيمت تعيين كرد. لذا نگاه كارشناسانه و عميق تري جهت حفظ و سيانت از ميراث هاي طبيعي كشور خصوصا در بخش معادن سنگ و خاك الزامي به نظر مي رسد.
اصطلاحات "در معرض تهديد" و "در معرض انقراض" و امثال آن معمولا براي موجودات زنده به كار مي رود ولي متاسفانه به نظر مي رسد كه در حال حاضر اين تعاريف براي منابع طبيعي و تاريخي نيز مصداق پيدا كرده است و به عينه شاهد نابودي و انقراض بسياري از نوادر تاريخ و طبيعتمان هستيم كه در اثر بي توجهي، سهل انگاري و مديريت ناكارآمد صورت مي گيرد. 
غار زيباي شعيب يكي از اين هزاران مثال زنده است كه به به لطف ماشين آلات و ابزار سنگبري يكي از معادن سنگ جيرفت، تا چندي ديگر به تاريخ خواهد پيوست. غاري كه به اعتقاد عده اي غار اصحاب كهف است و در 18 كيلومتري شهر دقيانوس (جيرفت) واقع شده است. عده اي نيز بر اين عقيده هستند كه شعيب اسم عارفي بوده كه در اين حوالي زندگي ميكرده است و براي عبادت به اين غار رفت و آمد داشته، بهرحال اين غار مورد احترام اهالي منطقه است و آثار حيات وحش و اكوسيستم خاص را هم مي توان در اين غار 70 متري به وضوح به تماشا نشست. وجود يك گونه كمياب از خفاش هاي ايران و همچنين دو گونه سرخس صخره زي ، از ويژگي هاي اين غار تاريخي محسوب مي شود. 
غرب شهرستان جيرفت داراي كوه هاي نسبتا بلند و رنگارنگي است كه نشان از غناي عناصر معدني در آن دارد. در غربي ترين نقطه شهر جيرفت و از كنار مسجد صاحب الزمان، يك مسير خاكي و ناهموار 18 كيلومتري كه در ابتداي آن تابلوي معدن به چشم مي خورد به سمت غار كشيده شده است. در طول مسير وجود سنگهاي سياه كه تقريبا" منطقه را سياه پوش كرده، بسيار حيرت انگيز است و ياد منطقه گندم بريان در كوير لوت را براي طبيعت دوستان زنده مي كند. به نظر مي رسد سياهي سنگ هاي اين منطقه به دليل گرماي غير عادي در تابستانها باشد. بعد از گذشتن از كنار يك نخلستان قديمي و چند تالاب فصلي، معدن سنگ نمايان مي شود و غار شعيب نيز بدون هيچ نشانگر و تابلويي در كنار اين معدن عظيم واقع شده است. درب ورودي غار نيز با ابزار و مصالح ساختناني انباشته شده و بيل هاي مكانيكي نيز بدون توجه به ارزش طبيعي و تاريخي اين منطقه در حال فعاليت و تخريب ديواره هاي جنوبي غار هستند. 
سوال مهمي كه در اولين نگاه پيش مي آيد چگونگي اعطاي گزارش مثبت ارزيابي اثرات زيست محيطي يا EIA به اين معدن است. تا دودهه‌ي پيش در ايران بحث ارزيابي زيست محيطي در مورد پروژه هاي توسعه چندان جدي گرفته نشده بود اما طبق قوانين جديد سازمان حفاظت محيط‌زيست ارزيابي اثرات زيست‌محيطي در مورد پروژه هاي استخراج مواد معدني، ايجاد راههاي ارتباطي، سدهاي انحرافي و غيره، قبل از شروع الزامي است. جداي از بحث هاي قانوني، وجدان و عقل نيز حكم مي كند كه داشته هاي كم نظير تاريخي و طبيعي خود را فداي سودجويي هاي كوتاه مدت نكنيم.
مجيد اسكندري