بذر بنگدانه، بذرالبنج (20 عددی) Hyoscyamus niger

بذر بنگدانه، بذرالبنج (20 عددی) Hyoscyamus niger

گیاهی علفی، یکساله یا دوساله، ساقه ها ضخیم، به ارتفاع تا 100 سانتیمتر. برگهای قاعده ای تخم مرغی –نیزه ای. برگهای ساقه ای بدون دمبرگ و ساقه آغوش. گل آذین خوشه ای، دم عقربیبعد از گلدهی کشیده و افراشت، برگه ها درشت. جام گل زرد چرک تا بنفش با رگه های مشبک بنفش تیره. میوه کپسول به طول تا 20 میلیمتر، سرپوش به طول یک جهارم طول کپسول. دانه عدسی شکل تا کلیوی به طول تا 6/1 میلیمتر، سیاه، چاله دار و دارای غده.

این گونه به صورت طبیعی در اغلب مناطق کشور به عنوان علف هرز در حاشیه مزارع و جاده ها و مناطق مخروبه و دامنه های کوهستانی می روید. برگهای ساقه ای در این گونه معمولا ساقه آغوش هستند

جنس بنگدانه عمدتاً در مناطق خشك و نيمه خشك جهان پراكنش دارد که در ایران به صورت طبیعی طبق آخرین مطالعات سیستماتیکی تعداد 12 گونه از آن یافت می شود.

بنگدانه گیاهی یکساله یا دو ساله است. انواع یکساله آن انشعابات فراوان داشته و به طورکلی کوچکتر بوده و کرک کمتری دارد. برگها به صورت رزت، پهن و کرکدار هستند. در هر دو نوع برگها دوکی شکل و به رنگ سبز- خاکستری، دارای لوب های عمیق، بدون دمبرگ و متناوب هستند. برگهای ارقام یکساله از نوع دوساله کرک کمتری دارد. گلها معمولا در ارقام یکساله زرد بوده و برخلاف ارقام دوساله رنگ ارغوانی در آن دیده نمی شود. گلهای پایینی در ساقه گل دهنده دارای دمگل هستند درحالیکه گلهای انتهایی بدون دمگل بوده و مستقیما روی ساقه گل دهنده ظاهر می شوند. میوه ها از نوع کپسول هستند.

فصل گل دهی ارقام یکساله در مرداد و شهریور و در ارقام دوساله خرداد و تیر است.

از ترکیبات مهم موجود در بنگدانه هیوسیامین، اسکوپولامین و ترکیبات آلکالوئیدی دیگر است که با تحقیقات بیشتر قابلیت استفاده به عنوان قارچ کش یا دافع حشرات را دارد.

مشخصات ريخت‌شناسي: گياه يكساله يا دوساله، به ارتفاع تا 5/1 متر، با ريشه شلغمي‌شكل عمودي، ضخيم، گاهي منشعب. ساقه ضخيم، با يقه پوشيده از بقاياي مرده دمبرگ‌هاي سفيد طوقه‌اي سال‌هاي قبل، در بخش فوقاني، به‌ندرت از ميانه يا پايين‌تر منشعب، با شاخه‌هاي كم و بيش راست-گسترده يا ساده، با كرك‌هاي بندبند، پوشيده با كرك‌هاي غده‌دار كوچك نامساوي كم و بيش انبوه، در بخش پاييني كم و بيش كچل‌شونده. برگ‌هاي پاييني دمبرگ‌دار، با دمبرگ‌هايي به اندازه 3/1 پهنك تا تقريباً مساوي پهنك، بال‌دار، اصولاً با لبه پوشيده با كرك بندبند؛ پهنك سرنيزه‌اي يا مستطيلي-تخم‌مرغي، تقريباً كامل تا سينوسي-شانه‌اي لوب‌دار؛ يقه برگ‌ها نيمه ساقه‌آغوش،‌ كم و بيش گوشك‌دار، گاهي ممتد، با محيط مستطيلي-بيضوي يا مستطيلي- تخم‌مرغي، سينوسي-لوب‌دار تا شانه‌اي بريده، با لوب‌هاي نامساوي در دو طرف 6-2 تايي، كم و بيش سه‌گوشه نوك‌كند تا نوك‌نيز، گاهي فقط دندانه‌دار، روي سطح فوقاني سبز، به كوتاهي در امتداد رگبرگ‌ها و لبه با كرك‌هاي غده‌دار تا پرزدار، در سطح تحتاني با كرك‌پوش كم و بيش انبوه كم و بيش خاكستري‌شونده، گاهي به جز لبه‌ها و رگبرگ‌ها بي‌كرك‌شونده. گل‌آذين سرانجام طويل‌شونده، با برگه‌هاي برگي، با قاعده برگ‌هاي پاييني اغلب گوشك‌ كوچك‌دار، سربريده، گرد تا گوه‌اي. جام گل، گرد تا تقريباً سربريده، با دهانه با رگه‌هاي مشبك ارغواني تيره، در سطح بيروني با كرك‌هاي غده‌دار كوچك انبوه. پرچم‌ها به بخش پاييني جام گل چسبيده، نامساوي، سه‌تايي بلندتر كمي بيرون‌زده، با ميله‌هاي در بخش پاييني كرك‌دار. خامه از پرچم‌ها كمي بلندتر. دانه‌ها عدسي-كليوي‌شكل، غده‌دار-حفره‌دار، با ديواره نازك، مواج-دندانه‌دار، سياه‌شونده-قهوه‌اي (مظفريان، 1391).

انتشار جغرافيايي: سراسر اروپا، جنوب غرب و مركز آسيا، قفقاز، سيبري، سينا، ژاپن، شمال آفريقا و شمال آمريكا. در ايران اين گونه اصولاً به‌صورت علف‌ هرز در نواحي مختلف استان‌هاي گرگان، مازندران، گيلان، آذربايجان شرقي، اردبيل، سمنان و تهران مي‌رويد.

خواص دارويي: (طبع سرد و خشك)

برگ‌ها و دانه‌هاي اين گياه استفاده مي‌شود و خواص درماني تسكين‌دهنده و خواب‌آور، ضد اسپاسم، مسكن سيستم عصبي، خواب‌آور و ضد دردهاي عصبي دارد و در موارد بي‌حسي و ضد اسپاسم هم‌زمان به‌كار مي‌رود و در استعمال داخلي در بيماري‌هاي لرزش ناشي از پاركينسون و بيماري داء‌الرقص، تيرگي شعور ناشي از مصرف الكل، اسپاسم‌هاي معده، مري و روده، اضطراب‌هاي ماليخوليايي، هيجانات ناشي از بيماري‌هاي رواني و در استعمال خارجي براي معالجه نقرس، روماتيسم، كوفتگي، پيچ‌خوردگي‌هاي دردناك پا، دندان‌دردهاي عصبي، التهاب گوش‌ها و التهاب پستان به‌كار مي‌رود (مظفريان، 1391).