روستاي زيباي شهرستانك به واسطه هوای پاک و دلپذیر، چشمه ساران متعدد، باغ های انبوه و گسترده. ميوه‌هاي متنوع، رودخانه اي زلال و گوارا، چشم اندازهای بديع کوهستانی و دشت‌هاي پر از گل و گياه، از مهمترين جاذبه‌هاي گردشگري اطراف تهران محسوب مي‌شود. دره زيباي شهرستانك يكي از معدود دره‌هاي شرقي-غربي البرز مركزي است و به دليل طول مدت تابش خورشيد، به آشيانه خورشيد معروف گشته است. آب فراوان و كم‌نظير اين منطقه، باعث تنوع گياهي و سرسبزي آن شده است.
اين نگین زیبای البرز مرکزی و ییلاق پادشاهان قاجار، در ۶۰ کیلومتری جاده كرج به چالوس واقع شده و تا تهران حدود ۲ ساعت فاصله دارد. اين فاصله با احداث اتوبان تهران-شمال به كمتر از یک ساعت (حدود 40 كيلومتر) کاهش یافته است. بزرگترين تونل ارتباطي كشور، منطقه كن و سولقان تهران را به تنگه لانيز و منطقه شهرستانك در دامنه‌هاي مركزي البرز متصل مي‌كند.
در حال حاضر با تاسیس استان جدید البرز، امید به رشد و توسعه اين منطقه فزونی یافته است. شاید صحبت کردن در مورد توسعه برای چنین مکان های بکر و زیبایی ناخوشایند باشد ولی واقعیت این است که اين ديار با پيشيه‌اي تاريخي و مردمانی پرتلاش و سختکوش سالهای متمادی است که در بیخ گوش تهران بزرگ، از توجه مسئولين سهمي نداشته و بهره ای از امکانات رفاهی نبرده است. به نظر می‌رسد بهترین چاره پیشرفت این منطقه تبدیل آن به یک قطب گردشگری و اجرای طرح هایی برای توسعه پایدار آن باشد.
رودخانه‌اي زلال و دايمي، كه از چشمه‌هاي كم‌نظير اين منطقه جريان يافته، زمين‌هاي كشاورزي و باغات اين ديار را آبياري مي‌كند. وجود ماهي قزل‌آلا در اين رودخانه نشان از خلوص آب آن دارد. اين رودخانه مسيري به طول حدود 15 كيلومتر را مي‌پيمايد و به رودخانه كرج متصل مي‌شود. نكته جالب توجه در مورد اين رودخانه اين است كه حتي در گرمترين ماه تابستان هم آب اين رودخانه به قدري سرد است كه قابل شناكردن و آبتني نيست و كمي ماندن در آن استخوان‌هاي دست و پا را به درد مي‌آورد. اين رودخانه از چشمه‌اي بسيار پرآب به نام چشمه گل‌كيله در نزديكي قصرناصري و در منتهي‌اليه شرق دره شهرستانك، سرچشمه مي‌گيرد. چشمه گل گیله یکی از پر آب ترین و زیبا ترین چشمه های این منطقه است كه از ارزش بسياري برخوردار بوده و اطراف آن پوشیده از درختان بلند قامت گردو، بيد و سپيدار (تبريزي) است.
در حیات وحش این روستا انواع جانواران و پرندگان وحشی همانند شغال، گرگ، روباه، خرگوش، گراز، قوچ، میش، بزکوهی و کبک مشاهده مي‌گردد. رستنی های این منطقه بسيار غني است و مي‌توان به جرات گفت كه بيش از 80 درصد گياهان البرز مركزي را در اين دره و كوههاي اطراف آن يافت. و الک، سيرك، ريواس، شورک و قارچ کوهی از رستني‌هاي مورد علاقه كوهنوردان در فصل بهار محسوب مي‌شوند. كوهنوردان و عاشقان طبيعت از طريق كوه توچال در شمال تهران و منطقه آهار در فشم نيز مبادرت به راهپيمايي يكروزه به اين منطقه مي‌كنند و از زيبايي‌هاي طبيعت آن بهره مي‌برند. قدمت اين منطقه بسيار زيبا به دوران قبل از اسلام برمي‌گردد و هنوز هم آثار و شواهدي از سكونت زرتشتيان در گذشته‌هاي دور روستا ديده مي‌شود.
شهرستانك دارای 3مسجد و حسینیه است كه در مناسبت‌هاي مختلف از جمله ايام محرم مراسم هاي ويژه اي در آنها اجرا مي‌شود. در اين ماه مردم محلي و مهمانان هرشب بعد از مراسم عزاداري توسط يكي از اهالي با غذاهاي سنتي از جمله فسنجان، پذيرايي مي‌شوند و به اصطلاح "خرج" داده مي‌شود. احترام به ريش‌سفيدان و اهميت القابي چون مشهدي، كربلايي و حاجي هنوز هم از سنت‌هاي پسنديده اين ديار است.
روستاي شهرستانك از سه محله تشكيل شده كه در زبان محلي به نام‌هاي تريج، ترشاني و بالو تلفظ مي‌شوند. بهداري، مخابرات و شوراي محلي تنها امكانات رفاهي دولتي محسوب مي شود. لهجه مردم شهرستانك تقريبا خاص و نزديك به گويش مازندراني است ولي لغات و اصطلاحات آن بسيار متنوع بوده و براي هر غريبه اي، قابل فهم نيست. شغل اصلي مردم روستا باغداري است و در كنار آن دامپروي به روش سنتي هم متداول است. محصولات اصلي روستا نيز گيلاس، آلبالو، سيب، گلابي و گردو هستند.
در جنوب روستاي شهرستانك مسيري كوهستاني، پس از گذشتن از دره‌اي سرسبز و همچنين كوه زيباي "لت" به تخت‌شرقي و امامزاده داوود منتهي مي‌شود. اين مسير به همراه مسير آهار و چمن‌مخمل، در گذشته‌هاي دور يكي از اصلي‌ترين راههاي دسترسي اهالي به شهر تهران بوده است. هنوز هم تعدادي از اهالي در اواسط بهار جهت جمع‌آوري گياهان كوهي اين مسيرها را پياده طي مي‌كنند. در قسمت غربي دره شهرستانك هم دو روستاي كوچكتر به نام‌هاي سرك و شلنك واقع شده اند كه با روستاي شهرستانك در مراوده و ارتباط هستند.
كاخ ناصري از بناهاي دوران قاجاريه در انتهايي‌ترين قسمت شرقي دره شهرستانك، محل شكار و تفريح شاهان قاجار بخصوص ناصرالدين‌شاه بوده است. وي هرساله تمامي خدم و حشم و درباريان را با وسايل كامل جمع و جور مي‌كرد و مراسم آش پزان خود را در ييلاقي‌ترين نقطه اطراف تهران يعني شهرستانك برگزار مي‌نمود و بدين منظور نيز كاخي مجلل در اين منطقه برپا كرد كه امروزه تقريبا ويران شده ولي با همت طبيعت‌دوستان، مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته و جان پناهی برای کوهنوردان و ورزشکاران به شمار می‌رود. از دیگر آثار باستانی روستا می توان به قلعه دزد بند، قلعه راهداری در شمال دره گل گیله و نوک قله کوه و همچنین تپه باستانی شنستون که در آن ظرف سفالی و اشیای بسیاری از دوره های تاریخی مختلف کشف گردیده است، اشاره كرد. كتيبه ناخواناي قجري و درخت ارس كهنسال نيز از ديدني‌هاي ديگر اين روستا محسوب مي‌شوند. در انتها، لزوم احترام به قوانين و سنت‌هاي محلي و عدم سركشي و كنجكاوي به باغات و املاك روستاييان و همچنين حفظ شئونات اخلاقي، مواردي است كه هر گردشگر فهيمي به آن اعتقاد داشته و رعايت خواهد كرد.
مجید اسکندری
.w_748,h_90,r_k.JPG)
